Ocena bezpieczeństwa i skuteczności leczenia wewnątrznaczyniowego przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych w 6-miesięcznej obserwacji pozabiegowej

Abstrakt

Wstęp. Celem pracy była ocena bezpieczeństwa i skuteczności leczenia wewnątrznaczyniowego przewlekłego niedokrwienia kończyn dolnych (PNK).

Materiał i metody. Analizie poddano dane gromadzone prospektywnie w Małopolskim Rejestrze Zabiegów Wewnątrznaczyniowych, obejmujące wszystkie zabiegi wykonane w ośrodku angiologii interwencyjnej w okresie jednego roku (2010/2011). Bezpieczeństwo zabiegów oceniano monitorując wystąpienie poważnych zdarzeń nieporządanych (SAE — zgon, udar, ostry zespół wieńcowy, doraźna operacja naczyniowa, reinterwencja wewnątrznaczyniowa, amputacja, ciężka niewydolność serca) do 30 dni od zabiegu. Wynik leczenia oceniano po 6 miesiącach od leczenia. Monitorowano ukrwienie leczonej kończyny (według klasyfikacji Rutherforda i w pomiarze ciśnień), wystąpienie zdarzeń niepożądanych i oceniano jakość życia. Za pierwotny sukces uznawano zmniejszenie niedokrwienia o co najmniej 1 według klasyfikacji Rutherforda bez reinterwencji. Za niepowodzenie pierwotnego leczenia uznawano nasilenie niedokrwienia o co najmniej 1 według klasyfikacji Rutherforda, konieczność amputacji powyżej kostki lub konieczność reinterwencji w odcinku poddanym leczeniu.

Wyniki. Łącznie wykonano 980 zabiegów wewnątrznaczyniowych, lecząc 833 kończyny (41,6% z krytycznym niedokrwieniem — CLI). Doraźną poprawę w wizualnej ocenie angiografii pozabiegowej osiągnięto u > 95% chorych. Do 30 dni od zabiegu wśród chorych z CLI zmarło 1,5%, nie zanotowano zgonu u pacjentów z chromaniem. Częstość SAE była niska — 6,9% w CLI, 1,3% w chromaniu przestankowym (p < 0,001). W 6-miesięcznej obserwacji pozabiegowej przeżycie z zachowaną kończyną w CLI wyniosło 86,2%, a w grupie z chromaniem 98,4% (p < 0,001). Pierwotny sukces leczenia stwierdzono u 71,5% leczonych — 83,7% chorych z chromaniem, i 54% z CLI (p < 0,001). Obserwowano istotną poprawę jakości życia oraz wzrost wskaźnika ciśnień w całej leczonej populacji (0,5 ± 0,33 v. 0,8 ± 0,34; p < 0,01). W czasie tym zmarło 7% chorych z CLI i 1,2% bez CLI (p < 0,001), amputację przeprowadzono u 7,6% pacjentów z CLI i 0,2% bez CLI. Reinterwencje były istotnie częstsze o chorych z CLI (11,1% v. 2,4%, p = 0,002). Zwiększenie nasilenia niedokrwienia obserwowano u 2,3% chorych z CLI i 0,6% bez CLI (p < 0,001); 94% chorych nie wymagało reinterwencji.

Wnioski. Terapia wewnątrznaczyniowa jest dość bezpieczną i skuteczną metodą leczenia PNK. Pomimo gorszych wyników terapii w grupie pacjentów z CLI w porównaniu z pacjentami z chromaniem wydaje się, że właśnie dla tych pierwszych chorych jest to najbardziej odpowiednia forma leczenia, gdyż jest bezpieczniejsza i w krótkiej obserwacji skuteczniejsza od operacji i od leczenia zachowawczego. Istotna poprawa wyników leczenia chorych z krytycznym niedokrwieniem kończyn może wymagać zmian w organizacji opieki po zabiegu rewaskularyzacyjnym.

Introduction. The aim of the study was to provide data on the safety and efficacy of endovascular treatment of peripheral arterial occlusive disease (PAOD).

Material and methods. Data recorded prospectively in the Małopolska Endovascular Registry related to all endovascular procedures performed in a single interventional angiology unit within a year (2010/2011) were analysed. The rate of serious adverse events (SAE — death, stroke, ACS, amputation, urgent surgery, endovascular reintervention, severe heart failure) was assessed at 1 month after treatment. Degree of ischemia, quality of life and adverse events were monitored up to 6 months. Exacerbation of ischemia by at least 1 stage of the Rutherford classification, above the ankle amputation of the treated leg or reintervention (surgical or endovascular) within the treated region were regarded as failure of primary procedure while an increase by at least 1 Rutherford category without reintervention was regarded as a primary success of treatment.

Results. A total of 980 procedures were performed to treat 833 limbs (41.6% cases with critical limb ischemia [CLI]). Good angiographic result was seen in over 95% of cases. Up to 1 month 1.5% of CLI patients died and there were no death in claudicants, the SAE rate was low (6.9% in CLI v. 1.3% in non-CLI, p < 0.001). At 6 month follow-up the rate of amputation-free survival was 86.2% in CLI and 98.4% in non-CLI patients (p < 0.001). Primary success was noted in 71.5% (83.7% non-CLI and 54% in CLI; p < 0.001). A significant improvement of the quality of life and improvement of ABI was observed (0.5 ± 0.33 v. 0.8 ± 0.34, p < 0.01); 7% of CLI and 1.2% of non-CLI patients died (p < 0.001), amputation rate was low (7.6% in CLI v. 0.2% in non-CLI patients). There was significantly more reinterventions in the CLI (11.1% v. 2.4%; p = 0.002). An increase in the severity of ischemia was noted in another 2.3% of CLI and 0.6% of non-CLI limbs (p < 0.001). 94% of patients did not require reintervention.

Conclusions. Endovascular therapy is quite safe and effective in PAOD treatment. While the results were significantly worse in CLI than claudicants, endovascular treatment seems to be particularily suitable for CLI patients, being safer and in a short observation more effective than surgery and conservative treatment. To obtain significantly better results in CLI a modification of post-procedural care may be necessary.