Postrzeganie przez dzieci człowieka o dobrym i złym samopoczuciu oraz czynników warunkujących to samopoczucie

Abstrakt

Cel: Zbadanie, jak dzieci w wieku 9–10 lat postr zegają osoby, które mają dobre samopoczucie i złe samopoczucie oraz czynniki, które wpływają pozytywnie i negatywnie na samopoczucie (zdrowie).

Materiał i metody: Zbadano 41 dzieci (20 dziewcząt i 21 chłopców), uczniów klas trzecich szkoły podstawowej. Zastosowano technikę projekcyjną „Nar ysuj i napisz”. Dzieci poproszono o narysowanie rówieśnika, który czuje się dobrze (jest zdrowy), i takiego, który nie czuje się dobrze (nie jest zdrowy), a następnie o narysowanie wokół każdej osoby wszystkich rzeczy, osób i zjawisk, które są przyczyną takiego samopoczucia, oraz dopisanie nazwy każdego narysowanego elementu. Wykorzystano zmodyfikowany schemat badania zaproponowany przez Weare i Gray [7]. Dokonano analizy treści rysunków i ich opisów.

Wyniki: Dzieci wymieniły wiele czynników wpływających na samopoczucie. Wśród czynników pozytywnych najczęściej wymieniły aktywność fizyczną i inne atrakcyjne formy spędzania czasu wolnego, zdrowe jedzenie i picie, posiadanie rzeczy i dobrą pogodę; wśród czynników negatywnych zaś niezdrowe produkty spożywcze i napoje, choroby i wypadki, złe relacje z innymi (w tym przemoc, odrzucenie) oraz złą pogodę i zniszczenie środowiska naturalnego. Większość czynników odnosiła się do zdrowia fizycznego, ale pojawiły się również czynniki związane ze zdrowiem psychospołecznym oraz statusem społeczno-ekonomicznym. Różnice zależne od płci w postrzeganiu osoby o dobrym i złym samopoczuciu i czynników je warunkujących były niewielkie. Prace niektórych dzieci mogą wskazywać, że mają one problemy zdrowotne lub społeczne i wymagają pomocy.

Wnioski: Wiedza o czynnikach warunkujących dobre i złe samopocz ucie (zdrowie) badanych dzieci jest zadowalająca, co należy uwzględnić w planowaniu i realizacji ich edukacji zdrowotnej. Technika „Narysuj i napisz” jest prostą i atrakcyjną dla dzieci techniką, godną polecenia w badaniach naukowych i edukacji zdrowotnej dzieci w tym wieku. Można ją także wykorzystać do identyfikowania problemów zdrowotnych, społecznych oraz potrzeb dzieci zdrowych i chorych w praktyce lekar za rodzinnego, pielęgniarki szkolnej oraz w czasie pobytu dzieci w szpitalu.

Aim: Exploring how children aged 9–10 years perceive a person who feel good and bad and factors influencing these feelings.

Materials and methods: 41 children (20 girls and 21 boys), pupils of III grade of primary school participated in the study. The „Draw & write” projective technique was used. Children were asked to draw a quick picture of a peer feeling good (is healthy) and bad (is not healthy) and next draw around this person all the things which make his or her such feeling and write at the side of each elements what it is. The modified scheme of research proposed by Weare and Gray was used [7]. Pictures and their names were analyzed.

Results: Many factors influenced their peers feeling (health) we re included in children works. The most popular factors influenced good feeling were: physical activity and other attractive forms of spending free time, healthy eating and drin king, having some things and good weather. Among factors which makes a person feel bad were the most popular: unhealthy eating and drinking, illnesses and accidents, bad relations with others (violence, exclusions), bad weather, destruction of natural environment. The most of these factors were related to physical aspect of health but some factors connected with psychosocial health and socioeconomic status were also included. The responses of boys and girls were similar. Pictures of some children suggested that they have social or health problems and need help.

Conclusions: Knowledge of children who participated in the study concerning factors influencing health is satisfactory and it should be taken into consideration in programmes of health education. The „Draw and write” technique is easy and attractive for children and this method can be use in research and in health education. Also it may be use as the method of identification of problems and needs of young patients in practice of family physician, school nurse and in hospitals.