Medycyna Paliatywna w Praktyce 2013, tom 7, nr 1

Codziennie miliony ludzi na świecie cierpią z powodu bólu przewlekłego, w tym co najmniej 4 miliony z powodu bólu związanego z chorobą nowotworową. Wiedza o patofizjologii i metodach leczenia bólu nowotworowego jest coraz szersza. Trwają dyskusje o podłożu organicznym i psychogennym bólu, jego ostrym lub przewlekłym charakterze; podejmowane są kolejne próby oceny istoty i wyboru właściwego postępowania w bólu przebijającym...

Zanim spróbuję odpowiedzieć na tak postawione pytanie, chciałbym zasygnalizować istotną różnicę zachodzącą między (1) ratowaniem życia osoby nieumierającej i niewyniszczonej skrajnie chorobą terminalną (znajdującej się na wczesnym etapie opieki paliatywnej) a (2) zaniechaniem technicznego odsuwania w czasie momentu śmierci pacjenta w schyłkowej fazie nieuleczalnej choroby. W pierwszym przypadku faktycznie możemy mieć do czynienia z ratowaniem życia pacjenta, w drugim natomiast chodzi o uporczywą i nieskuteczną próbę powstrzymania lub opóźnienia agonii, prowadzącej nieuchronnie do śmierci...

Stwardnienie boczne zanikowe (SLA, sclerosis lateralis amyotrophica) jest szybko postępującym schorzeniem neurologicznym, w którym dochodzi do uszkodzenia górnego i dolnego neuronu ruchowego [1]. Choroba ta cechuje się stopniowym pogarszaniem się czynności motorycznych, powodując istotne ograniczenie aktywności w życiu codziennym. Ponieważ SLA jest schorzeniem nieuleczalnym, najważniejszym elementem opieki nad pacjentami jest leczenie dokuczliwych objawów, zaburzających normalne funkcjonowanie pacjenta [2].

Bóle twarzy, ze względu na różnorodny patomechanizm i przyczyny powstawania, stanowią trudny problem diagnostyczny i leczniczy. Stoją one na pograniczu zainteresowania lekarzy różnych specjalności medycznych. Rzadkie występowanie, brak obiektywnych testów diagnostycznych, szeroki zakres przyczyn i objawów zespołów bólowych twarzy sprawiają, że postawienie właściwego rozpoznania i włączenie skutecznego leczenia może być trudne [1, 2]...

W wielu krajach, w ciągu ostatnich 40 lat medycyna paliatywna została uznana za odrębną specjalizację lekarską, związaną z opieką nad pacjentami z chorobami nowotworowymi. Pediatryczna opieka paliatywna jest dziedziną o szczególnym charakterze i różni się znacznie od opieki paliatywnej nad osobami dorosłymi. Do cech wyróżniających należą: stosunkowo niewielka liczba pacjentów, z uwagi na małą śmiertelność dzieci, szerokie spektrum chorób (choroby swoiste dla wieku rozwojowego), nieprzewidywalny przebieg choroby i umierania, większa niepewność dotycząca właściwego leczenia (kiedy należy zaprzestać leczenia inwazyjnego ratującego życie?...

Większość przypadków bólu nowotworowego reaguje na proste metody leczenia farmakologicznego i niefarmakologicznego [1]. Dawniej, gdy u pacjenta nie można było uzyskać wystarczająco skutecznej analgezji po zastosowaniu opioidu, dawkę leku stopniowo zwiększano zgodnie z założeniem, że w przypadku całkowitych agonistów receptorów zależność dawka-odpowiedź jest liniowa [2]...